De toekomst van Delta

Voor de tweede keer dit jaar moeten de aandeelhouders van Delta aan de bak om belangrijke besluiten te nemen over de toekomst van dit Zeeuwse nutsbedrijf. Eerder ging het om de nucleaire aspiraties van de voormalige directie: komt er een tweede kerncentrale in Borsele of niet? Deze keer gaat het over de toekomst van Delta: voortmodderen, opsplitsen, zelfstandig blijven of verkopen? De gemeente Goes bezit ruim 4% van de aandelen. Eind deze maand bespreekt de gemeenteraad hoe zij de zeggenschap die bij dit aandeelpakket hoort gaat aanwenden.

Schuld van 650 miljoen

Het gaat niet goed met Delta. Er is een schuld van 650 miljoen. Verkeerd uitgepakte investeringen in zonne-panelen en biodiesel hebben het netto-resultaat gedrukt. Strategisch is het bedrijf na de afgeschoten plannen voor een tweede kerncentrale dolend. Toch kregen de aandeelhouders (vooral de provincie Zeeland en de Zeeuwse gemeenten) dit jaar nog 40 miljoen uitgekeerd. Goes incasseerde ruim anderhalf miljoen euro.

In de discussie over Delta’s toekomst spelen heel verschillende elementen. Kan het relatief kleine bedrijf overleven in een Europa waar door schaal-vergroting steeds grotere energie-molochen ontstaan? Is de omvang geschikt om consumenten voordelig en betrouwbaar van gas, water, internet, telefonie en elektriciteit te blijven voorzien? Landelijke wetgeving dringt aan op het afstoten van het belang in Evides (water) en het netwerk, al lopen hier nog juridische procedures over. En dan hebben we uiteraard ook het belang van de medewerkers: Delta is een van de grootste werkgevers in Zeeland. Afgelopen zomer ketsten fusie-besprekingen met Eneco af juist omdat bij zo’n fusie te veel banen verloren zouden gaan.

Prettig incasseren

Gaat het u nu duizelen? Dat zal ongeveer het gevoel zijn dat de aandeelhouders ook hebben. Ze zijn de afgelopen jaren pijnlijk met de neus op de feiten van dat aandeelhouderschap gedrukt: het is niet alleen prettig incasseren maar vereist ook het nemen van soms lastige besluiten.

Zelf gebruik ik altijd mijn particuliere kompas, als het zo complex wordt. Wat is Delta voor mij? Een betrouwbare leverancier van water, elektriciteit, gas, telefonie en internet. Vergeleken met sommige andere leveranciers is er op het gebied van duurzaamheid nog wel een slag te maken, daarom overweeg ik soms over te stappen naar Greenchoice. Maar het gemak van een ‘leverancier-om-de-hoek’ (ik heb niets dan positieve ervaringen en snap helemaal waarom Zeelandnet het zo goed doet in de consumentenbeoordelingen) is mij ook wat waard. Dus als consument zeg ik: laat Delta maar gewoon Delta blijven, de regionale betrokkenheid heeft alleen maar voordelen. Delta kan een van de grootste werkgevers blijven in Zeeland.

Tafelzilver niet verpatsen

Naast consument ben ik ook burger. Ik kan niet goed inschatten wat meer oplevert voor de gemeente Goes: het jaarlijkse dividend of de rente op dat deel van de opbrengst als we Delta verkopen. Maar bij normale economische uitgangspunten zal het niet zoveel uitmaken. Wat wel uitmaakt is de zeggenschap. We hebben het over een nutsbedrijf. Wat Delta levert zijn basisvoorzieningen. En basisvoor-zieningen mogen wat mij betreft in gemeenschapshanden zijn. Dat is een ideologisch uitgangspunt. Gewoon omdat ik het een beetje heb gehad met alle privatiseringen van de afgelopen jaren. Er zijn miljarden naar aandeelhouders gegaan zonder dat we als burgers mee profiteerden en vaak holden de dienstverlening en werk-gelegenheid achteruit. Het zou jammer zijn als dat met Delta ook zo gaat. Al weet ik dat lokale politici graag de kat op hun spek binden. Ook in onze partij. Nog maar een paar jaar geleden werd voorgesteld delen van Delta te verkopen om het aquaduct in het Goese havenkanaal mee te betalen. Maar dan verpatsen we ons tafelzilver.

De kostbare plannenmakerij voor een tweede kerncentrale en de mislukte investeringen in biodiesel en zonnepanelen zijn ook gedaan terwijl de publieke aandeelhouders toekeken, kun je hier tegenin brengen. Klopt. Dat hebben de aandeelhouders allemaal laten gebeuren. Dat moet dus veranderen. Delta is teveel gezien als een melkkoe en te weinig als een bezit dat we gemeenschappelijk moeten koesteren en actief helpen bij het vinden van een nieuwe koers. Die mag wat mij betreft duurzamer. Dan verliest Greenchoice vanzelf haar aantrekkings-kracht voor deze consument.

Of Delta als gesocialiseerd nutsbedrijf alles moet blijven doen wat ze nu doet, lijkt me iets voor knappere koppen. Om meer geld in kas te krijgen wil de directie het afvalbedrijf afstoten. Het kan best dat dit nodig is. Want doormodderen met een flink tekort is ook niet goed.