Wiert Omta: “Hoe kleiner de schaal hoe beter”

Het kleinste televisiestation ter wereld. Het kleinste? Jazeker. Waar anderen opscheppen over de grootste, de langste, de breedste, de hoogste of de diepste, oppert Wiert Omta uit Oud-Sabbinge graag dat zijn Cineac Oud-Sabbinge ‘waarschijnlijk’ het kleinste ter wereld is. Het is, mogen we aannemen, ook het enige in Nederland zonder reclame.

Dit portret verscheen in de Provinciale Zeeuwse Courant van 31 maart 2007. Tekst: Mieke van der Jagt.

Tik www.oud-sabbinge.nl in op de computer en Oud-Sabbinge, een plekje dat niet eens een eigen kopje heeft in het telefoonboek, gaat voor je open. Heden, verleden en ook een beetje toekomst, want de internet-televisiezender doet ook aan service: aankondigingen van bescheiden evenementen die op ’t Ouwe Land (Oud-Sabbinge) en in ’t durp (Wolphaarsdijk) plaatsvinden. ,,Ik geloof dat er, volgens de laatste telling, 228 mensen in Oud-Sabbinge wonen. Dat er gemiddeld 300 mensen per dag de zender bezoeken, bewijst wel dat ze het interessant vinden. Het zijn de inwoners zelf, oud-inwoners, maar ook mensen die op andere sites de link naar ons aanklikken.”

Dat Oud-Sabbinge een eigen zender heeft, is pure mazzel. Wiert Omta, afgestudeerd planoloog, koos begin jaren tachtig voor de schrijvende journalistiek. Het Vrije Volk, toen de regionale krant voor Rotterdam, was een belangrijke afnemer van zijn stukken en voor Omta was al snel duidelijk dat het lokale nieuws veruit het leukste was om te verslaan. ,,Hoe kleiner de schaal, hoe beter, wat mij betreft. Cineac Oud-Sabbinge doe ik als hobby, maar ik heb ook wel zitten overwegen hoe het zou zijn om het vanuit één straat te doen, of desnoods vanuit mijn achtertuin. Er gebéurt namelijk altijd en overal vanalles en elke plek, hoe klein ook, heeft een geschiedenis. Maar goed, de schaal van dit dorp is natuurlijk wel erg ideaal.”

Het journalistieke metier leerde Omta zichzelf, nadat hij met een stel vrienden het persbureau Jota had opgericht. ,,Ik ben op de universiteit met politieke wetenschappen begonnen, maar in de planologie ben ik uiteindelijk afgestudeerd. Een planoloog kan eigenlijk alleen bij de overheid werken en dat zat er voor mij niet meer in. Door dienst te weigeren, had ik mezelf opgescheept met een strafblad en daar waren ze in die tijd niet zo tuk op. Heel erg dwars zat me dat niet, want ik schreef al vanaf de HBS veel en met die planologie was al ik lang genoeg bezig geweest. Ik vind dat je zo om de zes jaar wat anders moet gaan doen, de boel op z’n kop gooien. Daarom kwam na persbureau Jota, de maatschap voor vormgeving Kennis Werkt en ging ik in 1989 naar Stads TV Rotterdam, de omroep die later TV Rijnmond is gaan heten.”

“Ik vind dat je zo om de zes jaar wat anders moet gaan doen, de boel op z’n kop gooien”

Bij Stads TV leerde hij het televisievak in de volle breedte: regie, verslaggeving, eindredactie, en uiteindelijk waarnemend hoofdredacteur. Dat was op het moment dat bleek dat de directie een gat van twaalf miljoen gulden in de begroting had laten vallen, en het voortbestaan van de omroep aan een zijden draadje hing. Aan Wiert Omta de twijfelachtige eer de omroep uit de shit te helpen trekken. Dat is gelukt. Toen TV Rijnmond gezond en wel op poten stond, zei Omta vaarwel. ,,Het was inmiddels weer tijd om op te stappen en ik wist hoe weinig plezier ik zou beleven aan een pure managementbaan. Ik wilde weer gewoon televisie maken. Bovendien was net de ontwikkeling van de digitale opnametechniek aan de gang en dat opende een wereld van mogelijkheden. Televisie maken kon ineens veel leuker, sneller, laagdrempeliger. Niet meer met een grote ploeg en zware apparatuur ergens heen, maar gewoon, hup, in je eentje ergens op af en kort daarna al uitzenden. Het kostte haast niks meer. Gewoon alsof je weer met je blocnootje op pad was.”

Zo werd het idee geboren om met Cineac TV te beginnen. Omta begon met een stel vrijwilligers het leven in Rotterdam te verslaan. Acht jaar later liet hij het bedrijf achter met twaalf beroepskrachten en honderd vrijwilligers, die in vijf werkplaatsen nieuws uit de wijken brengen. ,,Je hebt elke dag een halfuur stedelijk nieuws onder de naam Cineac Pietje Bell en de werkplaatsen in deelgemeenten maken om beurten het uur vol.” Verzinner, oprichter, hoofdredacteur en directeur Wiert Omta, had het er zo naar zijn zin dat hij er acht jaar bleef.

Maar in 2002 veranderde er wat, waardoor er ook aan het Pietje Bell-bestaan uiteindelijk een einde moest komen. ,,We waren de grote stad een beetje beu. Ik ben van oorsprong een jongen van het platteland. Mijn geboortestad Meppel is net zoiets als Goes, een stad in een dorpse omgeving. We wilden ons heil in Groningen zoeken, maar toen ging ik met de jongste van mijn drie dochters naar Noord-Frankrijk fietsen, en we volgden de kust. De zon scheen, er was weinig wind en daar gingen we, bovenover de dammen en duinen, met aan de ene kant de zee en aan de andere kant telkens een ander groot water. Ik was verkocht. We zijn in Zeeland gaan zoeken.” In Oud-Sabbinge vonden ze het: een vrijstaand huis met een diepe tuin.
De eerste jaren als Oud-Sabbinger werkte Omta nog in Rotterdam. ,,Op den duur ga je tegen dat reizen opzien en bovendien werd het tijd voor iets anders. Om brood op de plank te krijgen, wist ik, komt er altijd wel wat aanwaaien.”

En zo was het ook, met opdrachten van verschillende omroepen bleef Omta in het televisiewerk aan de slag en inmiddels runt hij ook een werkplaats bij Het Traject en De Loods. ,,Dat zijn projecten waarin jongeren, die de weg op school zijn kwijtgeraakt, vanuit de praktijk worden begeleid naar werk of een opleiding. In werkplaatsen worden ze begeleid door ambachtslui: timmermannen, een kok, noem maar op. Eén van die ambachtslieden ben ik. Televisie, internet en de schrijvende journalistiek zijn gecombineerd in Goes TV, waarin de jongeren zelf de onderwerpen bepalen, de aanpak kiezen, filmen, interviewen en monteren.”
Intussen is Cineac Oud-Sabbinge, zeker bij de dorpsgenoten, razend populair geworden. ,,De mensen komen met steeds meer dingen aandragen, foto’s, oude filmpjes, historische informatie. Dat blijft allemaal beschikbaar. In de filmpjes kan vanalles aan bod komen: feestelijkheden, bedrijvigheid, geschiedenis, het verenigingsleven. ,,De dorpsgenoten denken mee. Een boer waarschuwde me dat een van de kerkuilen in zijn schuur op het punt stond uit te vliegen. Ik ben met mijn fotocamera bij het gat gaan staan en, ja hoor, daar was hij. Een kwartier later kon het hele dorp ervan meegenieten. Wie bovendien ‘kerkuil’ googlet, kan op die foto terechtkomen.”

Door de snelheid en de toegankelijkheid van het medium, maakt Cineac Oud-Sabbinge informatie los, die anders wellicht verborgen zou blijven. ,,Het is simpel, de ene heeft een oude foto en de ander weet wie er allemaal op staan. Weer iemand anders weet wat over die mensen te vertellen, of waar ze gebleven zijn. Door het bij elkaar te brengen, krijg je een sneeuwbaleffect. Zo gaat het ook met actuele dingen.”
De draai die Omta gevonden heeft, beperkt zich niet tot Oud-Sabbinge. Liefde voor muziek en de behoefte om deel te nemen in het verenigingsleven brachten hem met zijn tenorsax bij Advendo, de muziekvereniging van Wolphaarsdijk die sinds kort samen speelt met EMM uit Kortgene. ,,Muziek is altijd belangrijk geweest in mijn leven. In Rotterdam heb ik jaren gezongen bij het Rotte’s Mannenkoor. Ik vind het fantastisch om onderdeel te zijn van een club die met hard werken iets goeds maakt.” Hetzelfde sprak hem aan in Psyiënt, de belangengroep van mensen met een pychiatrisch dossier. Psyiënt doet aan belangenbehartiging maar de leden organiseren ook hun eigen werk, onder andere bij fruittelers. Omta solliciteerde toen ze een nieuwe voorzitter zochten en werd uitgekozen.,,In de statuten van Psyiënt staat dat de meerderheid in het bestuur moet bestaan uit mensen met een psychiatrisch dossier. Het zijn dus niet de hulpverleners die voor hen een plekje in de samenleving moeten bevechten; ze doen het zélf. Dat ik gekozen werd, lag best een beetje voor de hand. Bij Cineac TV werken honderd vrijwilligers en dat zijn ook vaak mensen met een moeizame achtergrond. Ik weet dus heel goed dat die achtergrond niks uitmaakt, als je ergens aan gaat werken. Wie eenzaam is, of af en toe in de war, kan best een mooi televisieprogramma maken of monteren. Wie in in een psychiatrische kliniek opgenomen is geweest, zou weleens de beste plukker van de hele boomgaard kunnen zijn.”

Cineac Oud-Sabbinge deed vorig jaar een ontdekking: bij het vorsen in de archieven kwam boven water dat het gehucht al in een document van februari 1208 werd genoemd. In de viering rond het 800-jarig bestaan zal Cineac Oud-Sabbinge de hand hebben. Cineac Oud-Sabbinge, dat is toch Wiert Omta? Juist, en die wil dat graag zo houden. ,,Ik ben van niemand afhankelijk. Daarom kan ik commercie en de waan van de dag, zo ver buiten de deur houden als ik zelf wil: heerlijk!” 

Wiert Omta

Geboren: 21 januari 1955 in Meppel
Woonplaats: Oud-Sabbinge, getrouwd met Sanne
Beroep: journalist-ondernemer
Opleiding: lagere school en HBS-B in Meppel, politieke wetenschappen en planologie aan de Universiteit van Amsterdam.
Loopbaan: diensttijd in Nieuwersluis en de Bijlmerbajes, persbureau Jota, maatschap voor communicatie en vormgeving Kennis Werkt, lokale omroep Rotterdam/ TV-Rijnmond, Cineac TV Rotterdam, sinds 2006 freelance-televisiemaker, fotograaf, webontwikkelaar en leraar-begeleider in het speciaal onderwijs