Pittige uitdagingen voor de woningbouw op de Bevelanden

Over een aantal jaren moeten alle huizen energieneutraal zijn, de bevolking vergrijst, nieuwe huizen moeten duurzaam gebouwd worden, voor sommigen lijkt een passend huis niet meer haalbaar of betaalbaar en er komen steeds meer een-persoons-huishoudens, dat zijn pittige uitdagingen waar de samenleving de komende jaren voor staat. Op een bijeenkomst georganiseerd door Dwars, de jongerenbeweging van GroenLinks, PvdA Goes en GroenLinks De Bevelanden stonden de ontwikkelingen in het woonbeleid centraal, zowel lokaal als nationaal.

Marco van der Wel, bestuurder van Beveland Wonen dat meer dan 10.000 woningen verhuurt op de Bevelanden in de sociale huur, gaf een beeld van de toekomstige behoefte aan woningen in de sociale huursector en de uitdagingen die de verduurzaming met zich mee brengt. De wachttijden voor het verkrijgen van een woning zijn laatste tijd behoorlijk opgelopen, tot soms wel 3 jaar. Maar er is ook behoefte aan andere huizen. Zeeland vergrijst en er is dus meer behoefte aan levensbestendige woningen. En voor jonge starters zijn er juist ook kleinere woningen nodig. Tegelijkertijd moet een deel van de woningen gesloopt of gerenoveerd worden vanwege de energietransitie. Komende jaren moeten daar honderden miljoenen in geinvesteerd worden. Vanuit het rijk is de opdracht om 30% van de huizen beschikbaar te hebben in de sociale huursector. Maar niet in iedere gemeente is er die behoefte even groot. Op de Bevelanden is vooral in Goes de behoefte het grootst.

Uit onderzoek blijkt dat het rijk hogere doelen stelt dan in Zeeland nodig is, wellicht om ook mensen die buiten Zeeland werken te kunnen huisvesten. Maar op korte termijn is de nood hoog en is het van belang dat ‘de bouw’ op gang komt en versneld wordt. Het vinden van geschikte locaties is daarbij een belangrijk probleem. Na de opschaling kan het bouwtempo later eventueel aangepast worden als er toch niet zo veel woningen nodig lijken, of misschien juist wel nog meer.

Marco Eestermans, fractievoorzitter van de PvdA/GroenLinks-fractie in de gemeenteraad van Goes, streeft naar betaalbare woningen, gemengde wijken en duurzame nieuwbouw. Samen met zijn fractiegenoten en de gemeenschap zet hij zich in voor een inclusieve stad waar iedereen zich thuis voelt. Het neo-liberalisme van de afgelopen tientallen jaren heeft er toe geleid dat wonen niet meer als recht wordt gezien, of dat goed wonen belangrijk is voor een gezonde samenleving, maar het neo-liberalisme heeft de woningmarkt vooral als een commercieel proces gezien. Aan het bouwen, verhuren en beheren van woningen kan vooral geld verdient worden, soms met woekerprijzen tot gevolg, zowel bij verhuur als koop. Een tweedeling in de samenleving dreigt zich verder te verdiepen, tussen mensen die het wel lukt om een passende woning te betrekken en mensen die dat niet lukt. Een passende woning geeft een veilige omgeving en is een belangrijke voorwaarde voor een gezond leven, het stichten van een gezin, de mogelijkheid om van daaruit bij te dragen aan de samenleving door werk, inzet bij verenigingen, etc.

PvdA/GroenLinks verzet zich dan ook tegen ‘pandjesbazen’, of het snel doorverkopen van huizen om er zo veel mogelijk aan te verdienen en andere manieren van winstbejag op kosten van de bewoners. In Goes heeft de gemeenteraad dan ook besluiten genomen die moeten leiden tot het meer beschikbaar en bereikbaar maken van passende woningen. Recente nieuwbouwprojecten zoals in Wilhelminadorp, waar een groot percentage van de huizen binnen de sociale huursector valt, de prijzen van koopwoningen beneden de 3 ton moeten liggen en dergelijke zijn daarvan concrete voorbeelden. Maar blijvende inzet is nodig en bij de politiek ligt dan ook een grote verantwoordelijkheid.

Martijn Jansen, Architect en Stedenbouwkundige bij de Architectenalliantie, gaf een inkijkje in de nieuwe mogelijkheden die er in de bouw zijn om te verduurzamen. Zowel bij de bouw, als tijdens de bewoning moet er rekening worden gehouden met de CO2 uitstoot, of zelfs opname. De termen ‘circulair bouwen’ en ‘bio-based bouwen’ zijn daarbij richting geven. Bij circulair bouwen wordt al bij het ontwerp van woningen en andere gebouwen bedacht hoe de materialen gebruikt kunnen worden na de levensloop van het gebouw. Met beton kun je bijvoorbeeld niet veel, maar met hout en installaties zijn er veel mogelijkheden, mits dat vooraf goed is uitgedacht en hout bijvoorbeeld niet met verkeerde verven is bewerkt.

Bij bio-based bouwen worden bouwmaterialen als hout, stro, leem, olifantsgras en dergelijke gebruikt. De CO2 in die materialen wordt daarbij dus niet uitgestoten, maar juist vastgehouden. In het gebruik van die materialen zitten enorme ontwikkelingen. Zo is het tegenwoordig al mogelijk om hoge flatgebouwen met hout te bouwen. Ook kunnen onderdelen al geproduceerd worden in fabrieken met gunstige omstandigheden, zowel voor het productieproces als voor de bouwvakkers. Complete muren, met bijvoorbeeld stro als isolatiemateriaal, kunnen daar gemaakt worden en op de bouwplaats snel geplaatst worden.

Hoewel de mogelijkheden er zijn en ook wel bij velen bekend zijn, gaat de vernieuwing naar nieuwe duurzame bouw langzaam. Te gemakkelijk wordt er vastgehouden aan het oude vertrouwde concept. Daardoor worden er ook minder snel grote volumes gerealiseerd die tot lagere kosten zouden kunnen leiden. Met regelgeving vanuit de overheid zou dat te versnellen zijn, zodat ook hier een opdracht voor de politiek ligt.

De verschillende presentaties gaven veel informatie en leiden tot onderlinge inzichten en wederzijds begrip van mogelijkheden en uitdagingen. Onderlinge contacten na afloop versterkten het idee dat met elkaar praten, ideeën en gedachten uitwisseling van essentieel belang zijn om in een democratische samenleving gezamenlijk tot goede besluiten te komen.