Niet over Links

Ik woon in Oud-Sabbinge. Een mooi gehucht met 200 inwoners. Jaarlijks organiseren wij de Dag van ’t Ouweland. Tientallen vrijwilligers maken dit alles mogelijk. Er komen duizenden bezoekers op af. Verder regelen we ook veel zaken onderling. Dat is prettig. Vlak voor een Dag van ’t Ouweland liep ik met een emmer sop de plaatsnaamborden, prullenbakken en brievenbus af om vogelpoep en ander vuil te verwijderen. Je wilt er immers een beetje mooi bij liggen als er bezoek komt. Dorpsgenoten spraken mij er op aan dat dit schoonmaken het aller stomste was dat ik kon doen: het zou voor de gemeente reden zijn het onderhoud te staken. Dit kleine voorbeeld illustreert voor mij de essentie van wat politiek is: wat lossen we samen op, waarvoor betalen we een overheid en hoe maken we, via gekozen vertegenwoordigers, keuzes?

De PvdA wortelt in de Sociaal Democratische Arbeiders Partij. In 1894 opgericht door o.a. Pieter Jelles Troelstra. De sociaaldemocratie wil in essentie sociale hervormingen doorvoeren binnen een democratische omgeving. En worstelt al vanaf haar ontstaan met de keuzes die gemaakt moeten worden. Wanneer maak je vuile handen, wanneer hou je je rug recht? Maar ook toen de SDAP na de Tweede Wereldoorlog werd opgevolgd door de PvdA en mannen als Drees en Den Uijl de dienst uitmaakten bleven de oude keuzes herkenbaar: eerlijk delen, internationaal georiënteerd en, vanaf de jaren zestig, een grote betrokkenheid bij het milieu. Dat laatste noemen we nu duurzaamheid. Het is duidelijk waar de PvdA voor staat en we weten allemaal hoe moeilijk het soms is om de ideologie te combineren met regeringsverantwoordelijkheid.

Een links verbond?

Wanneer het gaat om samenwerken of fuseren met andere linkse partijen is voor mij essentieel of de gegroeide oriëntatie van de PvdA op eigentijdse problemen blijft bestaan. En daar heb ik grote vrees bij. D66 en Groen Links omarmen de globalisering. De PvdA daarentegen kiest redelijk consequent voor de slachtoffers van wereldwijde kapitaalstromen. De SP staat vaak met de rug naar de buitengrenzen van Nederland en over haar betrokkenheid bij duurzaamheid kun je sceptisch zijn. Wil je al die partijen in een politiek verbond samenbrengen zijn compromissen nodig en krijgen we, vrees ik, een kleurloos geheel met een beetje eerlijk delen, een beetje internationale oriëntatie, een beetje democratische veranderingen en een beetje duurzaamheid. Kortom: een kleurloos links alternatief. Het is niet voor niets dat het drinken van een gezamenlijk kopje koffie al een schier onmogelijke opgave is voor de partijleiders. Want wat we van hen vragen is een beetje zwanger te worden. Dat gaat ook niet.

En de kiezers?

Doen we de kiezers een plezier met een verregaande linkse samenwerking? Want dat zou een reden kunnen zijn om al die compromissen toch maar te sluiten. De Volkskrant kopte begin dit jaar na onderzoek ‘Linkse samenwerking levert niet meer zetels op’. En dat is eigenlijk heel logisch. Twijfelaars tussen links en rechts zullen gaan voor de zekerheid van rechts. De linkervleugels van PvdA, SP en Groen Links zullen, verwacht ik, afhaken en hun eigen weg zoeken. Dat zal in Goes niet anders zijn. Bij de vorming van het college van B&W kan een links verbond voor rechts reden zijn om links, en dus ook de daarin opgegane PvdA, te weren. Ik zie die kans zelfs eerder groter worden. Want rechts, dat de meerderheid heeft in Goes, houdt niet van linkse samenwerking. Ook niet op de Bevelanden.

Het wordt geen feest

Als we de kiezers er geen plezier mee doen en onze ideologische uitgangspunten onherstelbaar dreigen te verwateren blijft er nog 1 andere reden om samen te werken: het maakt politiek bedrijven leuker.

De linkse partijen kennende vrees ik dat dit niet het geval zal zijn. Bij het beantwoorden van de vraag wat links is en wie mee mag doen zullen we elkaar tot op het irritante af de maat blijven nemen. We krijgen een jaren durende stammenstrijd en op achterdocht gebaseerde afspraken over de samenstelling van besturen en verkiezingslijsten. Die lijsten zullen wiskundige varianten van de CDA-bloedgroepen worden. Waarom? Omdat links slechts met achterdocht naar andere linkse partijen kan kijken. Dat was in 1894 ook al zo: de SDAP werd vooral opgericht om de anarchistische Sociaal-Democratische Bond van Domela Nieuwenhuis dwars te zitten. Het treiteren van links zit gewoon in onze genen.

En bij dit alles komt dan ook nog eens dat ik me niet op het netvlies kan toveren hoe de zelfredzaamheid van de Oud-Sabbingers wordt beïnvloed door linkse samenwerking en wat het betekent voor het schoonmaken van verkeersborden. En als ik mijn buurman het voordeel al niet kan uitleggen, waarom zou ik er dan aan beginnen?