Het ongelijk van de gelovigen

Hoewel Europa afscheid neemt van kernenergie slaagt Delta er in de gemoederen in beroering te brengen met haar plan de nucleaire capaciteit in Borsele flink op te voeren. De aandeelhouders van Delta (vooral Zeeuwse gemeenten en de Provincie Zeeland) moeten later deze maand een oordeel geven over het voornemen van Delta. Met de plannen van onze provinciale energieboer maakt Zeeland kennis met een fenomeen dat vooral dankzij de PVV haar intrede in Nederland deed: de feitenvrije politiek. Je roeptoetert maar wat en probeert daarmee de besluitvorming naar je hand te zetten.

In de fractievergadering van de PvdA Goes op dinsdag 29 november is dat niet anders. Wethouder de Pooter meldt dat hij in het college akkoord is gegaan met een krediet van 60 miljoen voor Delta. Met dit geld wil Delta onderzoek doen dat nodig is voor een vergunning om een nieuwe nucleaire centrale te bouwen. De grootst mogelijke meerderheid van de fractie hecht er aan vast te houden aan het PvdA standpunt: geen uitbreiding van Borsele. Er is 1 raadslid dat twijfelt. Voorstanders van uitbreiding beroepen zich op de positieve gevolgen voor de werkgelegenheid (tot wel 3000 banen!), de noodzaak de energieproductie op niveau te houden, het ontbreken van duurzame alternatieven en op Diederik Samsom. De PvdA energiedeskundige zou geen uitgesproken mening tegen de uitbreiding van Borsele hebben.

PvdA standpunt: geen uitbreiding Borssele

Om met Samsom te beginnen, zijn standpunt en dat van de PvdA is (nog steeds) glashelder: geen nieuwe kerncentrale in Borsele. Dat argument vervalt dus. Dan die banen. Het klopt dat voor de bouw van een nucleaire centrale gemiddeld 1500 werknemers per jaar bezig zijn. Met een piekinzet van 2500 tot 3000 werknemers. Probleem is dat de expertise voor de bouw van een kerncentrale in Nederland niet voorhanden is en de Zeeuwse arbeidsmarkt de laagste werkloosheid van heel Europa kent.  Die 1500 werknemers komen dus van buiten Zeeland en hoogstwaarschijnlijk ook van buiten Nederland. De Universiteit Delft berekent dat “(…) redelijkerwijs mag worden aangenomen dat bij de bouw van een kerncentrale de ondergrens van de piek van de directe werkgelegenheid voor Zeeland zal liggen rond de 120-150 arbeidsplaatsen. Deze werkgelegenheid is van tijdelijke aard (gedurende de bouw van de centrale). Een permanente, directe werkgelegenheid wordt gecreëerd tijdens de operatiefase. Deze wordt ingeschat op 150 arbeidsplaatsen”. Dus als het miljardenproject van Delta doorgaat zal het effect op de werkgelegenheid in Zeeland minimaal zijn: het geld gaat de grens over.

Nieuwe kerncentrale is niet nodig

Dan de noodzaak voor de energieproductie. De gelovigen kennen de cijfers niet. Er wordt gerekend op een overcapaciteit in de Nederlandse electriciteitsproductie tot 2040-2050. Als de nucleaire capaciteit in Borsele al uitgebreid wordt, dan is het om die energie te exporteren. Met export is niks mis maar Delta bouwt die centrale dus niet voor de Nederlanders en zelfs niet voor de Zeeuwen. Dat duurzame alternatieven ontbreken is ook niet juist. Wereldwijd, ook in Zeeland, wordt gewerkt aan duurzame vormen van energieopwekking. Gewoon, omdat het moet. Er is nog een gigantische slag te slaan. Wie een rit door Duitsland maakt, bijvoorbeeld, ziet op welke massale schaal de Duitsers hun daken van zonnepanelen hebben voorzien. De prijs van die panelen is inmiddels zo gedaald dat ze kunnen concurreren met andere energiebronnen. Reken maar dat Zeeuwen de komende jaren ook massaal zonnepanelen gaan plaatsen nu ze daarmee hun elektriciteitsrekening omlaag kunnen krijgen. Daarnaast kent atoomstroom een zeven keer zo hoge CO2 uitstoot als duurzame energie. Maar het belangrijkste duurzaamheidsargument tegen kernenergie blijft dat we het afval meer dan 100.000 jaar moeten opslaan. De gelovigen denken dat dit goed te doen is en zijn blind voor het feit dat de mens zoals wij die kennen nog maar net een paar duizend jaar existeert en niemand, echt helemaal niemand, kan garanderen dat die nucleaire opslag meer dan duizend eeuwen bestendig is tegen alles (inclusief het ondenkbare). De gelovigen duimen en bidden dat zo’n nucleaire opslag al die tijd stand houdt.

Urlaub in einem strahlenden Zeeland? Nein danke!

De keuze tussen duurzaamheid en nucleaire ontwikkeling is een achterhoedegevecht. Er worden (al heel lang) nauwelijks nog nucleaire centrales gebouwd. Duitsland stopt helemaal met kernenergie en gaat wel serieus verduurzamen. Andere landen (waaronder België en Frankrijk) willen het aandeel van atoomstroom omlaag brengen. Zeeland wordt het nucleaire putje van Noordwest Europa. Zestig procent van de Zeeuwen is daar voor, meldt de PZC. Maar zestig procent van alle Nederlanders is tegen een uitbreiding van de nucleaire capaciteit van Borsele. En daarin schuilt een groot gevaar. Tijdens de voorbereidingen en bouw van Borssele 2 zullen tegenstanders op allerlei manieren hun pijlen op Zeeland richten. Het is gemakkelijk scoren voor milieugroepen in Nederland en Noordwest Europa. Zeeland wordt weggezet als nucleair risicogebied. Met alle gevolgen voor de recreatie en de volkshuisvesting. De 150 banen die een nieuwe centrale slechts oplevert zullen in geen verhouding staan tot dalende werkgelegenheid in de recreatie en volkshuisvesting. Want Nederlandse en Europese burgers worden nu al opgeroepen Zeeland te mijden als vakantie- en woonbestemming. Die propagandaslag, zo voorspel ik, wint de anti-kernenergiebeweging omdat de Nederlandse en Noordwest Europese bevolking massaal tegen kernenergie is. Demonstraties en blokkades zullen ons deel zijn. Iedere keer komt Zeeland negatief in het nieuws. In Duitsland zijn de eerste boycotacties al begonnen. Hier hoor je de gelovigen niet over.

Dag nutsbedrijf?

Dat de waarde van Zeeuwse woningen gaat dalen is misschien nog daar aan toe. Maar Zeeland dreigt meer te verliezen als Delta haar zin krijgt. Tot heden zijn we als een van de weinige regio’s in de verre omgeving via gemeenten en de provincie eigenaar van een nutsvoorziening voor elektriciteit, gas, water en internet. Dat water moet over een paar jaar van de wetgever afgestoten worden. Maar dan houden we nog een essentieel pakket aan eerste levensbehoeften over. Bijna overal is deze voorziening geprivatiseerd maar hier niet. En daar zijn we blij om. Delta levert wat ze moet leveren en de klanttevredenheid is hoog. De winst gaat naar de aandeelhouders. En dat zijn uiteindelijk wij. De financiële risico’s bij de bouw van een kerncentrale zijn immens. Dat hebben deskundigen de Zeeuwse Statenleden onlangs ook weer eens voorgehouden. Loopt ook dit nucleaire avontuur fout af dan gaat Delta (al dan niet opgesplitst) failliet en gedwongen in de etalage. De huidige aandeelhouders hebben het nakijken. Dag eigen nutsbedrijf, dag winstuitkering. Over dit risico hoor je de gelovigen ook niet.

400 Euro per huishouden

Zestig miljoen om een vergunningsaanvraag voor te bereiden betekent dat Delta van ieder Zeeuws huishouden bijna 400 euro vraagt. En dat is nog maar het begin. Dat bedrag is absurd. Jaarlijks beweegt de PvdA de politieke hemel en aarde om enkele tientjes extra voor de minima binnen te slepen. Nu wil Delta per huishouden een veelvoud steken in het aanleggen van een doodlopend slop. Dat is niet uit te leggen. Zoals dat hele miljardenproject niet uit te leggen is in een tijd waarin de noodzaak de samenleving te verduurzamen groter is dan ooit en we door de eurocrisis een lange reeks van jaren de tering naar de nering moeten zetten. De CO2 uitstotende miljardenrisico’s van Delta passen daar niet bij.

Atoomstaat Zeeland

Ik heb me lang afgevraagd wat de werkelijke bedoeling is van Delta. Ik kan maar 1 reden verzinnen: Delta wil geen centrale maar een vergunning. Directeur Peter Boerma is nog van de oude stempel: een bedrijf maak je niet duurzaam maar, al dan niet opgeknipt, geschikt voor een overname. Dat is altijd lucratief voor de directie. Delta met een vergunning voor een nieuwe kerncentrale is in die visie een geschikte kandidaat voor een (waarschijnlijk buitenlandse) investeerder. Vooral als die vergunning, zoals Boerma wil, onherroepelijk is: een nieuw kabinet mag geen visie op kernenergie hebben die wel past bij ontwikkelingen in Europa en wel aansluit bij de wens van de Nederlandse bevolking. Zeeland als ondemocratische verdedigingslinie voor de atoomlobby. Een lobby die rekent met ernstige nucleaire incidenten per 100.000 jaar. In de bescheiden 56 jaar dat ik besta heb ik er al drie meegemaakt (Tsjernobyl, Harrisburg &  Fukushima). Dat is wel genoeg. Kernenergie? Nee, bedankt.