Weer een nagel aan Delta’s doodskist
De Amerikaanse zakenbank UBS publiceerde vorige maand een onderzoek naar de energieproductie: ”De tijd van grote energiebedrijven is voorbij.” Lekker is dat. Goes is samen met de andere Zeeuwse gemeenten en de provincie Zeeland bijna 100% eigenaar van zo’n grote energieproducent, Delta: de eigenaar van het Zeeuwse distributienet, van een -omstreden – kerncentrale in Borsele en de energieleverancier bij 180.000 Zeeuwse huishoudens. Er werken bij Delta drieduizend medewerkers.
Goes bezit 4% van de aandelen van Delta. Dat was lang dikke pret (Goes incasseerde jaarlijks 1,6 miljoen euro dividend) maar nu geen lolletje meer. Waar andere gemeenten en provincies miljarden ophaalden met de verkoop van hun energiebedrijf, werden de Zeeuwse overheden tot hun schrik eigenaar van een schuld die momenteel 600 miljoen bedraagt, afkalvend dividend (Goes krijgt nog ‘slechts’ 0,8 miljoen euro) en een energiebedrijf zonder koers. De bouw van een tweede kerncentrale mislukte, gelukkig. Door de huidige atoomcentrale staat Delta bijna onderaan in duurzaamheidslijstjes. Gepoogd wordt Delta zo op te poetsen dat het alsnog in de etalage kan. Probleem opgelost denken ze aan het Abdijplein. Maar dan moet er wel haast gemaakt worden. En iemand bereid zijn de armlastige Zeeuwse energietoko over te nemen. Vind die maar eens. Tijd voor een plan B.
De analisten van UBS onderzochten de toekomst van zonne-energie, batterijen en elektrische auto’s. De prijzen van zonnestroom en opslagcapaciteit dalen zo snel, dat het electriciteitssysteem zoals wij dat kennen op zijn kop gaat. De huidige markt gaat volledig verstoord worden. Follow the Money vat samen: „Duurzame energie wordt spotgoedkoop”.
UBS constateert ook dat de huidige afnemers van energie hun eigen producent worden. Mevrouw en meneer Omta, om een voorbeeld te noemen, legden vorig jaar voor 3000 euro voldoende panelen voor het gehele eigen gebruik. Die prijs gaat nog flink kelderen. De ontwikkelingen gaan hard: wereldwijd werd in 2013 22% van de elektriciteit met duurzame technologie opgewekt; in Noorwegen is nu al een kwart van de nieuwe auto’s elektrisch. Prijzen van batterijen (voor auto’s en de opslag van zelf opgewekte stroom) gaan extreem dalen. Delta kan haar stroom dan aan de straatstenen niet meer kwijt. De UBS-denktank: „Grootschalige stroomopwekking wordt de dinosaurus van het toekomstige energiesysteem: te groot, te inflexibel en op den duur zelfs zonder rol in backupsystemen.”
Reden om te panikeren? Geenszins. Maar wel om het probleemgeval Delta anders te benaderen. Jan Willem Zwang eerder in het Financieel Dagblad: “Wat gebeurt er allemaal in Nederland? Er wordt massaal ingezet op lokale, duurzame energie. Coöperatief eigendom. De overheid stimuleert dit zelfs. Delta heeft alle middelen in huis om hier succesvol op in te spelen: kennis, ervaring en de benodigde bedrijfsvoeringssystemen. Het Delta van nu is het nieuwe lokale duurzame-energie-bedrijf van de toekomst. Dat er nog een aantal stappen genomen moet worden, afscheid of ombouwen van de kolencentrale, realiseer ik mij als geen ander! Maar bezint eer ge begint”. Delta hoeft ook van UBS niet te verdwijnen: er zijn nieuwe kansen in het organiseren en onderhouden van lokale en regionale netwerken (inclusief backupsystemen) en de nieuwe diensten die hierbij ontwikkeld kunnen worden, zegt de zakenbank
Je kunt er inhoudelijk naar kijken (voor- en nadelen van een eigen nutsbedrijf en van kernenergie), maar het aantrekkelijke van de manier waarop het Financieel Dagblad, Follow the Money en UBS de toekomst van Delta benaderen is dat het heerlijk zakelijk is. En duidelijk. Het is de taal die ze ook in het provinciehuis en de dertien Zeeuwse stadhuizen zeggen te spreken (maar nog niet verstaan). Bijkomend voordeel wordt dat veel van de werkgelegenheid in Zeeland blijft . Maar nu om de burger te faciliteren bij zijn eigen energiebedrijf (bij een verkoop van Delta zullen veel banen verdwijnen).
Het voortmodderen moet stoppen want kan tot niets meer leiden. De Zeeuwse partijen zijn bezig met de programma’s voor de Provinciale Statenverkiezingen in 2015. Als het realisme zegeviert komen ze met een heldere, Zeeuwse keus voor de toekomst van Delta.
