Duizelen bij schuivende panelen

Dit flesje, meneer de voorzitter, dit flesje vond ik een meter onder de grond bij een boom die in de weg stond. Er zijn meer zulke 100-jaar oude flesjes in Oud-Sabbinge gevonden. Er zat een medicijn in: cocaïne. Die cocaïne moet toen verkocht zijn als nu de paracetamol. ‘Painexpeller’ staat er op. Oud-Sabbinge was een eeuw geleden het verpauperde gehucht achter Wolphaartsdijk. Zelfs daar konden ze aan de cocaïne. Zo goedkoop was het. De Nederlandse Cocaïnefabriek leverde de cocaïne over de hele wereld, tijdens de Eerste Wereldoorlog vanuit het neutrale Holland zelfs aan alle strijdende partijen.

Engelse moeders verpakten de coke in de gebreide sokken in het kerstpakket voor hun zoon aan het front. Miljoenen vochten op de Nederlandse coke. Het geld stroomde binnen. De Nederlandse elite, waaronder de 0ranjes, was aandeelhouder van de Nederlandse Cocaïnefabriek. De overheid beschermde hun belangen. Zo’n overheid past eeuwige bescheidenheid als het om drugs gaat. En dat is helemaal niet erg.

Vrije burgers

Want burgers, meneer de voorzitter, burgers maken zelf wel uit hoe ze privé leven. Als zij daarbij geen overlast veroorzaken, hebben ze geen overheid nodig. Ook in Goes niet. Daarom stemden ze in een royale meerderheid op partijen die deze fundamentele vrijheid van burgers in hun beginselen en verkiezingsprogramma hebben staan. Laat ons –burgers- op zondag met rust en val ons niet lastig met oorlogsretoriek als ‘uitsterfbeleid’ voor de coffeeshops. De burger bepaalt zelf of hij alcohol, nicotine of cannabis gebruikt. Legitieme aanspraken van burgers op hun vrijheid laten zich niet met agressieve taal wegschreeuwen. Zonde van de energie.

Daarbij, de gemeente Goes zal diezelfde burgers nog hard nodig hebben. Want we gaan wat voor onze kiezen krijgen! De jeugdzorg, arbeidsparticipatie en de uitgebreide WMO voor wie hulp nodig heeft om zelfstandig te blijven. Het passend onderwijs is al begonnen. Het geeft onrust in duizenden Goese gezinnen. En dat zijn doorsnee gezinnen, die we allemaal kennen en soms zelf zijn. Sappelen om rond te komen, zorgen voor de toekomst. Maar vaak ook erg betrokken: geen land waar zoveel vrijwilligerswerk wordt gedaan en burgers hun eigen sores regelen. Die kracht zullen we nodig hebben. Koester daarom de burgers.

Duizelen van schuivende panelen

Al deze veranderingen vinden plaats tegen een achtergrond waarin het iedereen duizelt van de schuivende panelen. “Het verandert van dag tot dag”, verzuchtte onlangs een van onze wethouders over de Haagse decentralisaties. Wat we wel weten is dat we vooral open eind financieringsafspraken hebben gemaakt.

De risico’s lopen, omdat het om grote bedragen gaat, in de tonnen en miljoenen. Ze komen op de onzekerheden die we al kennen: de grondexploitatie, het parkeerbeleid, grote infrastructurele werken en renteafhankelijkheid. Ook ieder goed voor risico’s met veel nullen. Heel veel nullen, soms. Er zijn ook nog garantiestellingen tot vele miljoenen. We brengen dagelijks 15.400 euro naar de de banken. Er is een schuld van 130 miljoen. Wat ons betreft mogen de ambities voor de gezondmaking van de gemeentefinanciën hoger.

Verduurzaming

Dat geldt ook voor het verduurzamen van de samenleving. Goes heeft een klimaatbeleid maar de doelstellingen zijn gedateerd en moeten fors omhoog. Want er is geen tijd meer. De broeikasgassen zijn op het hoogste niveau in 800.000 jaar, we beleven de warmste novemberstart sinds de temperatuurmetingen. We geloven niet in toeval. De Verenigde Naties lieten deze week weten dat het later dan 5 voor 12 is. Van een vorige zeespiegelstijging weten we welke delen van Goes onder water komen, dat moeten we niet nog een keer willen. Burgers, gemeente en ondernemers moeten samen een klimaaturgentieprogramma ontwikkelen met ambities die meer passen bij de urgentie. Daarin hoort ook de decentrale opwekking, opslag en distributie van energie. Burgers en ondernemers waren energieconsument, ze worden producent. Deze ontwikkeling is ook goed voor de werkgelegenheid en sociale samenhang in dorpen en wijken van Goes.

Creativiteit en dwarsdenken

Tot slot, meneer de voorzitter, tot slot wensen we iedereen veel creativiteit en het vermogen nieuwe oplossingen te verzinnen. We zagen de afgelopen jaren instellingen zich voorbereiden op de transities. De laatste maanden zijn veel en omvangrijke afspraken gemaakt waarin overheid en instellingen zoveel mogelijk zekerheden proberen te creëren. De maakbare samenleving in optima forma! Deze afspraken treffen duizenden Goesenaren. Ieder zal een eigen verhaal en oplossing willen. Dat wordt een enorm chaotische lappendeken van maatwerkoplossingen. We wensen de betrokkenen veel creativiteit, om de toekomst voor alle gezinnen volgens hun eigen wensen en mogelijkheden in te richten. De burger wil en kan veel. Maar wil nu vooral snel rust en weten waar hij aan toe is.

Naschrift: terwijl de raad over de inkomsten en uitgaven voor 2015 praat, slaat energieboer Delta een eerste gat van 8 ton in de begroting: aandeelhouder Goes krijgt een paar jaar geen dividend.

Je kunt me volgen op @jwomta.