Wij Goesenaren

Goes staat voor grote uitdagingen. De afgelopen jaren zijn zoveel beleidswensen met geleend geld gefinancierd dat de gemeente nu een schuld heeft van 130 miljoen euro. Dagelijks brengen we 15.400 euro rente naar de banken. Per jaar is dat 5,6 miljoen. Geld dat naar rente gaat kunnen we niet uitgeven aan iets anders. De grote schuld maakt ons ook kwetsbaar voor een stijgende rente. Momenteel profiteren we van de lage rente maar wat omlaag gaat kan ook omhoog, en als dat gebeurt zullen onze rentelasten meestijgen. De PvdA ziet dat het college de schuld terug probeert te dringen tot 120 miljoen in 2018 maar wat ons betreft mogen de ambities hier groter zijn.

Deze insteek kiezen we ook omdat Goes al met een aanzienlijk aantal risico’s kampt en nieuwe bij krijgt. De bestaande risico’s zitten in de grondexploitatie (Goese Schans, het parkeerterrein langs de Piet Heinstraat en de recreatiezone in Wolphaartsdijk), maar ook in het parkeerbeleid en de grote infrastructurele werken (de tweede aansluiting op de A58 en de tunnel onder het spoor: tegenvallers bij de aanleg zijn voor de gemeente). En dan hebben we nog nieuwe beleidstaken waar de gemeente vanaf 1 januari mee te maken krijgt: de jeugdzorg, de participatiewet en de uitbreiding van de WMO. Het passend onderwijs begon augustus dit jaar al.

De gemeente moet deze taken met minder geld vervullen maar draagt ook hier het risico als het fout gaat. Tegenvallers in deze dossiers kunnen al snel in de miljoenen lopen en daarmee het weerstandsvermogen van de gemeente en de schuldpositie beïnvloeden.

Tegen deze financiële achtergrond gaat de gemeente een van de belangrijkste beleidswijzigingen van de afgelopen tientallen jaren doorvoeren: de burger moet meer verantwoordelijkheid nemen. Dat gaat die burger merken als hij bij de gemeente aanklopt voor een uitkering en assistentie bij het zoeken van een nieuwe baan, maar ook als de burger hulp nodig heeft bij het organiseren van zijn zelfstandig wonen. Daar wordt het eigen netwerk van de burger bij betrokken en waar dat er niet is, organiseert de gemeente de nodige hulp. Wij steunen deze verandering en zien een college dat de afgelopen maanden druk bezig was om alle wijzigingen voor te bereiden. Met hen gaan we ervaren hoe het uitpakt en we rekenen er op dat door maatwerk niemand tussen de wal en het schip belandt.

Maar hier past ook een kanttekening. Burgers die meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor elkaar en de omgeving waarin ze wonen, zullen die betrokkenheid en zeggenschap ook op andere terreinen gaan opeisen: bij woningbouwverenigingen, in het onderwijs, op het werk, in het welzijn en in hoe ze hun eigen leven inrichten. De parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties geeft een voorschot: maak huurders weer baas over hun woningen.

Hierbij hoort een andere rol van de overheid en betrokken instellingen. Niet langer zijn zij de regisseur die alles bepaalt maar moeten ze burgers faciliteren en ondersteunen. Dit zal nog een hele tour worden. De afgelopen maanden zagen we vooral overheden en instellingen die tot in detail voorbereidingen troffen -en in het geval van de instellingen vooral hun eigen verdienmodel veilig stelden- terwijl de burger in al die verhalen nauwelijks actief in beeld was. Hier is nog een hele slag te maken: overheid, bestuur, ambtenaren, politiek en instellingen zullen moeten durven loslaten. En dat is niet wat we onlangs bij een presentatie lazen: ‘Communicatiedoelstelling: betrokkenen overtuigen’.

Een overheid die faciliteert is wat ons betreft ook een overheid die burgers en ondernemers niet voorschrijft hoe de zondag door te brengen en hen vrij laat in de keuze van hun drugs (alcohol, nicotine en cannabis). Termen als ‘uitsterfbeleid’ voor de bestaande coffeeshops passen niet in een samenleving waar een meerderheid van de bevolking stemde op partijen die burgers willen vrijlaten in hun keuzes.

Goes staat voor grote uitdagingen: er komen nieuwe taken op haar af. Afgelopen jaar zagen we bestuurders en ambtenaren druk bezig met de voorbereidingen. Bij de collegevorming betoogden we graag een vierde wethouder te zien, juist vanwege al deze taakuitbreidingen. Want er was ook denkkracht en capaciteit nodig om de samenleving daar op voor te bereiden. Deze wens is helaas niet beloond. We zitten nu met het gegeven dat binnen instellingen en bij het bestuur van allerlei is voorbereid maar de betrokkenheid en slagkracht van de burgers nu pas vorm gaat krijgen. Veel te laat.

De landelijke overheid trekt zich steeds meer terug uit het sociaal domein. Per 1 januari komen op 3 terreinen taken bij de gemeente: de jeugdzorg, de Participatiewet en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Het passend onderwijs startte dit jaar al. We hebben te maken met een grote operatie die voor veel inwoners van Goes voelbaar en ingrijpend zal zijn. Temeer dat deze gepaard gaat met forse bezuinigingen. Meer taken voor minder geld. Het zal van alle betrokkenen veel inzet en creativiteit vragen willen we iedereen de zorg blijven bieden die nodig is.

De overheveling van de jeugdzorg

De afgelopen jaren is gewerkt aan de voorbereidingen voor de overheveling van de jeugdzorg naar de gemeente. In september ging de gemeenteraad akkoord met het oprichten van een inkooporganisatie voor de Jeugdzorg. En onlangs zijn hiervoor de contracten ondertekend met 13 gemeenten en veel zorgaanbieders. Een aantal zaken gaan we lokaal regelen maar een aantal taken ook regionaal. Het budget dat beschikbaar is voor de jeugdzorg daalt in Zeeland met 10%.

Kinderen zijn een zeer kwetsbare doelgroep. De PvdA hecht er grote waarde aan dat ze de juiste zorg krijgen en dat we gaan inzetten op preventie, vroegsignalering, samenwerking en het vermijden van bureaucratie. Met als doel dat de kinderen in onze gemeente opgroeien in een veilige, gezonde omgeving. Waarbij ze kansen worden geboden en indien nodig zorg op maat. Het belangrijkste uitgangspunt hierbij is dat de jongere nooit de dupe mag worden van de veranderingen. De PvdA Goes zal deze veranderingen volgen en ten goede sturen waar nodig.

De Participatiewet

De Participatiewet verplicht de gemeente burgers met een arbeidsbeperking of met een bijstandsuitkering te helpen bij het vinden van een baan. Voor burgers met een grote afstand tot de arbeidsmarkt is de sociale werkvoorziening niet langer het vanzelfsprekende voorland. Wie nu beschut werkt blijft dat doen, voor nieuwe gevallen regelt de Participatiewet garantiebanen bij ondernemers, instellingen en overheden. Dat uitgangspunt is goed: iedereen wil graag in een gewone werkomgeving werken en zo bijdragen aan de samenleving. Van de gemeente verwachten we dat zij bij het invullen van de garantiebanen zeer voortvarend te werk gaat en er op toeziet dat organisaties die een financiële relatie hebben met de gemeente hier ook aan gehouden worden.

We staan er achter dat mensen een tegenprestatie leveren voor een uitkering. Wel moet deze zijn afgestemd op de mogelijkheden en wensen van wie het betreft en passen in het traject naar betaald werk. Zinvol vrijwilligerswerk kan hierin ook een rol spelen. We stellen blij vast dat het onder wethouder Jan de Pooter (PvdA) ingezette beleid crisisbestendig is: het aantal Goesenaren met een bijstandsuitkering blijft gelijk.

Ondanks alle inspanningen is er een groep mensen die (tijdelijk) extra financiële ondersteuning nodig heeft. Een goed minimabeleid is noodzakelijk. Hoewel de gemeenten minder inkomsten ontvangen voor deze doelgroep, moeten wij ons blijven inspannen om het huidige minimabeleid overeind te houden, voorlichting te geven (over het gebruik van aanvullende regelingen) en waar nodig te verbeteren. We stellen tevreden vast dat het kabinet 141.000 euro beschikbaar stelt voor een koopkrachttegemoetkoming aan de minima.

De economie zit nog steeds in zwaar weer. Het zijn zaken waar de gemeente Goes weinig aan kan doen, maar we kunnen wel zorgen dat ook voor de middengroepen een lokaal beleid wordt ontwikkeld. Binnen de hulpverlening moet er extra aandacht komen voor die middengroepen, bijvoorbeeld om schulden te voorkomen of weg te werken.

De PvdA vindt het onverteerbaar dat er binnen onze gemeentegrenzen armoede heerst. Een op de negen Goese kinderen groeit op in armoede. Signaleren, beïnvloeden en verminderen van armoede is een actiepunt. De PvdA wil meer geld beschikbaar stellen voor het ondersteunen van jongeren die in armoede opgroeien. Wij willen dat de gemeente extra plannen maakt om deze kinderen ook daadwerkelijk te uit die armoede te tillen.

De begeleiding en ondersteuning gaat vanuit de AWBZ naar de gemeentelijke WMO

Met de Wet Maatschappelijke Ondersteuning regelt de gemeente de ondersteuning van mensen die thuis wonen zodat ze zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven: hulpmiddelen, huishoudelijke hulp, begeleiding en dagbesteding. Omdat ook hier minder geld voor beschikbaar is, gaan we heel goed kijken wat de gevolgen zijn. Op zaken als vervoer zal bezuinigd worden, wij willen niet dat mensen met een smalle beurs hier de dupe van worden: vervoer is de poort naar sociale contacten en maatschappelijke deelname. Niet iedereen beschikt over mantelzorg of een sociaal netwerk waar men een beroep op kan doen. Alleenstaande ouderen zonder kinderen zijn een groeiende groep. De nieuw op te richten wijkteams gaan hier een rol in vervullen. Hoe gaat de burger het ervaren? Gaan we nog meer afhankelijk worden van vrijwilligers? Er gaat veel veranderen. Waar burgers in de knel komen mag hun financiële positie nooit bepalend zijn voor de oplossing. Bij het PGB hebben we zorgen. Er is sprake van een open eind financiering. We hopen niet voor (onaangename) verrassingen te komen staan.

De zorg voor onze oudere medemens wordt naast de jeugdzorg een speerpunt. We mogen de generatie die ons de huidige mogelijkheden heeft gegeven nooit vergeten. Mensen worden steeds ouder maar blijven ook steeds vitaler. Dwarsverbanden tussen groepen Goesenaren leggen is daarbij nodig, dat in de Erasmusflat jongeren en ouderen samen activiteiten organiseren is een mooi voorbeeld. Levensloopbestendig wonen en leven is belangrijk voor de ouderen en moet in Goes daarom verder worden uitgebouwd. De sociale functie van wijkcentra en dorpshuizen blijft gemeentelijke ondersteuning verdienen.

Passend onderwijs

De website over het passend onderwijs formuleert de verandering als volgt: “Alle kinderen verdienen een zo passend mogelijke plek in het onderwijs. Onderwijs dat leerlingen uitdaagt, dat uitgaat van hun mogelijkheden en rekening houdt met hun beperking. Kinderen gaan, als het kan, naar het regulier onderwijs. Zo worden ze zo goed mogelijk voorbereid op een vervolgopleiding en op een plek in de samenleving. Het speciaal onderwijs blijft bestaan voor kinderen die daar het best op hun plek zijn.”

Alle leerlingen in Goes hebben recht op goed onderwijs. Per 1 augustus 2014 is het passend onderwijs ingegaan. De scholen in Goes zijn hier goed op voorbereid. De PvdA Goes wil de scholen blijven steunen en knelpunten snel aanpakken. Zodat de scholen de beste zorg kunnen leveren aan hun leerlingen.

De PvdA Goes wil het aantal vroegtijdige schoolverlaters nog verder terugdringen. We zijn blij dat het aantal meldingen van beginnend verzuim meer afneemt dan beoogd (met respectievelijk 20 en 12 procent). Tegelijk zien we helaas dat het aantal trajecten richting een startkwalificatie (voor thuiszittende leerplichtigen) ver achterblijft: de prognose voor 2014 was 150, daarvan zijn er inmiddels 39 gerealiseerd. We gaan er vanuit dat het college hierop extra alert blijft. Het komende jaar zal de bestrijding van onderwijsuitval een belangrijk punt blijven: een tekort aan onderwijs zal leiden tot minder mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Vooral de onderwijsuitval onder de allochtone jeugd vormt een uitdaging. Wij hopen dat de nieuwe wijkteams ook hier een grote signalerende en beïnvloedende factor zullen krijgen.

Door het teruglopende leerlingenaantal wordt het moeilijk om leerlingen altijd in hun directe omgeving naar school te laten gaan. De PvdA Goes wil in deze gevallen op zoek naar de beste oplossing voor de leerling. Onderwijs vindt niet alleen plaats binnen een schoolgebouw. De PvdA Goes zal daarom initiatieven om het onderwijs buiten de school te verbeteren bekijken en waar nodig ondersteunen.

Het belangrijkste uitgangspunt hierbij is dat de jongeren bij alle veranderingen nooit de dupe mogen worden. De PvdA Goes zal ook deze veranderingen goed gaan volgen en sturen waar nodig.

En dan nog dit

Cultuur draagt bij aan het welzijn van mensen. Zowel passieve als actieve kunstbeoefening moet daarom worden aangemoedigd. We beschikken in Goes over een scala aan amateurverenigingen, dit moet worden gekoesterd en ondersteund. Wat de PvdA betreft mag de cultuur wat zichtbaarder worden in de Goes. Meer culturele evenementen het hele jaar door. Willen we Goes aantrekkelijk houden voor bestaande en nieuwe inwoners dan is cultuur een factor van belang. We beschikken over een aantal goede culturele voorzieningen, hierin blijven we investeren. Het themajaar ondersteunen wij. Meer kunst in de openbare ruimte en aandacht voor architectuur vinden we belangrijk. Met het museum gaat het goed, het aantal bezoekers blijft groeien. Dat is verheugend.

Sinds 2012 spreekt de PvdA Goes met duizenden Goesenaren over hun wijk of dorp. Wat ons opvalt is dat in heel Goes zorgen zijn over de verkeersveiligheid en risico’s voor langzaam verkeer. De Joachimikade wordt opvallend vaak genoemd. We hebben er een enquête gehouden en vastgesteld dat bijna 90% van de fietsers, voetgangers, scootmobielers, rolstoelers en brommerrijders de kruising Joachimikade-Oostsingel in Goes gevaarlijk tot erg gevaarlijk vindt. Ruim 70% procent zegt op deze kruising een onveilige situatie meegemaakt te hebben. Vier procent was getuige van een (ernstig) ongeval. We bespreken momenteel met de verkeersdienst oplossingen. We komen hier binnenkort op terug.

Terwijl we dit schrijven wordt bekend dat de broeikasgassen op het hoogste niveau in 800.000 jaar zijn. We beleven de warmste novemberstart sinds de metingen. We geloven niet in toeval. Goes heeft al goede stappen gezet om een duurzame gemeente te worden en steeds meer burgers wekken hun eigen energie op, maar we zien graag de inspanningen geïntensiveerd. Het is later dan 5 voor 12, laten de Verenigde Naties deze week weten. Gemeente, instellingen en burgers zullen nog een flinke slag moeten maken in de duurzame opwekking en gebruik van energie. Delta speelt hierin wat ons betreft een grote rol (Goes heeft 4% van de aandelen). Het kan een duurzaam bedrijf worden dat lokale en regionale initiatieven voor de opwekking, opslag en distributie van energie faciliteert.

Het journaal en de kranten staan dagelijks vol met onderwerp als radicalisering van verschillende religies, problemen met nieuwe medelanders en de angst voor terreur. De PvdA Goes vindt dat de dialoog tussen verschillende groepen in de samenleving moet worden gezocht. De tolerantie voor elkaar moet worden versterkt zodat een ieder mee durft te doen aan de samenleving. We verwachten een groeiende stroom COA-burgers uit conflicthaarden. Ze zijn welkom.

Goes kent een roemrijke geschiedenis. In alle plaatsen in de gemeente hebben historische gebeurtenissen plaatsgevonden. Het is goed om deze geschiedenis te herdenken. Waar mogelijk wil de PvdA geschiedenisborden plaatsen, zodat wij en de toeristen kunnen stilstaan bij wat in het verleden is gebeurd, voor wij verder gaan met ons leven in het heden. Het verleden kan ook digitaal meer worden gepresenteerd. We zijn benieuwd naar de toekomst van Slot Oostende: gaat het lukken een marktpartij te interesseren om dit historisch stukje Goes samen met de gemeente te bewaren en toegankelijk te maken?

De PvdA wil een wijkagent voor ieder dorp en alle wijken. Deze moet actief op straat zijn met zo min mogelijk administratie (we zijn geschrokken toen we hoorden hoeveel tijd een wijkagent bezig is met overleggen, scholingen en administratie: er blijft amper tijd over de straat op te gaan). Eenvoudige aangifteformulieren zijn gewenst. We zetten hoog in om samen met de inwoners te werken aan een preventiebeleid. De inwoners mogen elkaar aanspreken op misdragingen.

Tot slot. Op allerlei terreinen zal bezuinigd moeten worden. Dat kan niet anders, want Goes ontvangt verhoudingsgewijs aanzienlijk minder geld van het rijk. Het college staat voor een grote inspanning: nog veel bezuinigingen moeten ingevuld worden. Het is van groot belang dat vrijwilligersorganisaties en verenigingen niet gekort worden op subsidies. Zij zijn het sociale cement van de Goese samenleving. Bij te maken keuzes kiezen wij voor mensen en niet voor stenen. Vanwege de beperkte financiële middelen van de gemeente Goes moet het onderhoud aan bestaande wegen, fiets- en wandelpaden niet meer volgens bestaande automatismen verlopen. Uitgangspunt moet zijn: nodig of niet nodig? Onderhoudsplanning mag geen automatisme zijn, slechts een richtlijn. Wanneer de overheid het aandurft de burger te faciliteren in plaats van alles zelf te bepalen en te controleren, kunnen we ons voorstellen dat op enig moment een kleinere Goese overheid voldoende is. Wat ons betreft blijft Goes daarom ook de eigen organisatie steeds kritisch tegen het licht houden.

PvdA Goes,

november 2014.